مقدمه

امروزه جریان روز افزون دانش و اطلاعات باعث شده کسب و کارها به شدت تخصصی شوند و هیچ تولید کننده ای به تنهایی نتواند هم کالای با کیفیت تولید کند و هم در بسته بندی، چاپ، بازاریابی اینترنتی، تبلیغات، صادرات، تحقیقات بازار، طراحی محصول، برگزاری رویدادهای قوی و … تخصص داشته باشد.

شبکه های سازمانی قادر هستند تمامی این توانمندی ها را بین سازمان ها به اشتراک بگذارند و شبکه هایی توانمند که می توانند در اقتصاد وزنه موثری باشند به وجود آورند.برای ایجاد شبکه ها درابتدا همکاری مشترک در کسب و کارهای متفاوت باید فرهنگ سازی شود.

مجموعه میراثه بعنوان مجری سعی نموده در جهت ایجاد شبکه صنایع دستی استان در قالب این رویداد اولین گام رابه صورت علمی بردارد. گزارش پیش رو جهت مستند سازی و ارائه به سازمان های مرتبط با موضوع رویداد، در سطح استان و شهر مشهد (اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان، اداره کل جذب و حمایت سرمایه گذاری استان، معاونت اقتصادی شهرداری مشهد و شرکت نمایشگاههای بین المللی مشهد) بعنوان انجام وظیفه ملی و شهروندی تدوین گردیده است:

گزارش اجرائی

این رویداد با حضور هنرمندان و فعالان حوزه صنایع دستی و گردشگری با تخصصهای ذیل:

بازرگانی، سفالگری سنتی، فناوری اطلاعات، گردشگری و توسعه کسب کار، سازنده طلا و جواهر، طراحی صنعتی، منسوجات جاجیم، مصنوعات چوبی، نقاشی، گردشگری سلامت، عکاسی، رقص و نمایش های آئینی، طراحی و ساخت زیورآلات، سازنده تجهیزات گوهر تراشی، احجام فلزی، محصولات چرمی، طراحی و بسته بندی، فرش و گلیم، مدیریت کسب و کار اینترنتی، معمار و آشپز بین المللی، کارشناس گردشگری، چاپ باتیک و نگارگری پارچه، بسته بندی، طراح سنتی کاشی و سرامیک، طراح سنتی دکوراتیو ایرانی، مجسمه ساز، صادرات صنایع دستی، سراج سنتی، مدیریت استراتژیک، دست بافته های خراسان شمالی، احیاء صنایع دستی روستایی، هنر معماری، پاپیه ماشه سنتی، معرق چوب، منبت کاری توسط دبیر اجرایی رویداد و معاونت صنایع دستی استان افتتاح گردید.

باتوجه به عدم آشنایی هنرمندان نسبت به فرایندهای علمی شبکه سازی در ابتدا وضع موجود استان در رابطه با سرمایه گذاری های جدید و روشهای حمایتی موجود توسط مدیر کل حمایت و جذب سرمایه گذاری استان برای حضار توضیح داده شد. سپس حاضرین در رویداد با تمرین شبکه سازی توسط منتورها به صورت عملی با نکات کلیدی این فرایندها آشنا گردیدند.

در ادامه شرکت کنندگان هریک اقدام به معرفی کسب و کار خود نموده و سپس با توجه به مفاهیم ارائه شده و ظرفیت و پتانسیل های مجموعه خود و همچنین تخصص ها و امکانات مورد نیاز در جهت توسعه و گسترش کسب و کارهایشان اقدام به تشکیل تیم های ۳ تا ۵ نفره نمودند. (دوازده تیم)

در این بخش هر تیم می بایست مشکلات مشترک کسب و کار خود با هم تیمی ها را پیدا کند که پس از آن با شبکه سازی بتوانند همگی به طراحی راه حل بپردازند.

بعد از یک استراحت کوتاه هر تیم اقدام به شناخت نقاط قوت و ضعف کسب و کارها نموده و در بوم تهیه شده با مطالعه و همفکری به اساسی ترین مفاهیم در مورد مسئله و چالش های پیش روی کسب و کار دست پیدا کردند.

در روز دوم شرکت کنندگان با تکنیک های برند سازی، نحوه ارائه محصول به سرمایه گذاران و مشتریان و همچنین دیجیتال مارکینگ آشنا شدند. بر اساس تحلیل منتورهای رویداد از فرمها و مستندات ارائه شده توسط شرکت کنندگان بر اساس نظرات مشترک ۱۰ گروه ۵ تا ۶ نفره تشکیل گردید.

در ادامه در بوم مدل شبکه سازی با کمک منتورها بصورت کاربردی از مفاهیم اصلی، کار عملی شرکت کنندگان، شناخت توانایی های مکمل و امکان تعامل و بهره برداری از پتانسیل های سایرین انجام شد.

در انتها با تمرین های مفاهیمی که هر گروه در رابطه با توسعه شبکه سازی و شتابدهی به پیشبرد کسب و کارهای حوزه صنایع دستی انجام دادند در واقع عملاً شرکت کنندگان به فایده اقتصادی همکاری مشترک در طراحی و تولید و تجارت صنایع دستی پی بردند.

در خاتمه هر تیم پس از پیدا کردن ده نفر و مشخص کردن وضعیت کسب و کار خود بطور شفاف به نتیجه مشخصی از مشارکت و توافق رسید و با شناخت نیازهای محتوایی، رسانه ای و تبلیغاتی و با راهنمایی و کمک منتورها، افراد به یکدیگر متصل شده و از طریق راه های بی واسطه یا با واسطه، اقدام به شبکه سازی کرده که در آن پنج خدمت را ارائه کرده و پنج خدمت کلیدی را با مدل های مختلف داد و ستد دریافت نمودند.

در واقع در پایان رویداد گروهها توانستند با یکدیگر نسبت به تشکیل یک شبکه کلی اقدام نمایند.

در حاشیه رویداد پنج کارگاه با موضوعات چگونه شبکه سازی کنیم، تاب آوری در کسب و کارهای خلاق، برندینگ و هویت دیداری در توسعه صنایع دستی، دیجیتال مارکتینگ و نقش بسته بندی در توسعه کسب و کارهای حوزه هنر و صنایع دستی نیز برگراد گردید.

این رویداد اولین گام در جهت آشنایی با روش های علمی فرآیند شبکه سازی در ایران بود و مجموعه میراثه توانست با استفاده از متدهای مختلفی چون world coffee و AoH و بومی سازی آنها گامی بلندی را در این زمینه بردارد.

در پایان بخشی از چالشهایی که توسط شرکت کنندگان در رویداد در حوزه صنایع دستی و سوغات مشخص گردید ارائه می گردد:

• عدم تامین کالای باکیفیت
• عدم تبلیغات و طراحی تجاری
• نبود مدیریت عرضه
• باورناپذیر بودن کیفیت و اصالت و اهلیت صنایع دستی(با توسعه برندینگ و طراحی های سازمان یافته و مشتری مدار قابل حل است)
• عدم نگاه تجاری و ارزش آفرینانه به کالای هنری در بخش تولید و عرضه ( از این طریق مدیران و بازرگانان انگیزه تبلیغ کالاهای هنری ایرانی را در بسترهای قابل عرضه پیدا خواهند کرد)
• نیاز به تجاری سازی در قالبی هم آفرینانه با اضلاعی چون ۱.هنرمند ۲.تولیدکننده ۳.تاجر ۴.تامین کننده ۵.مشاوران
• محافظه کاری و ترس از قرارداد با تاجران
• عدم آموزش و معاشرت
• توهم های نسلی
• کمبود سرمایه
• نبود مهارت های مدیریتی
• عدم اشنایی بابازاریابی نوین داخلی و خارجی
• صنعتی نشدن صنایع دستی
• سرایت سبک زندگی ساده زیستی آنها به طراحی، تولید و فروش آنها
• سواد پایین مخاطبین
• کمبود مواد اولیه و قیمت نامناسب
• عدم پذیرش جامعه
• عدم بها به کودکان و جوانان
• عدم اطلاع تولیدکنندگان از تخصص طراحی صنعتی
• عدم وجود راه ارتباطی فی مابین طراح و کارفرما
• بازاریابی محصول
• عدم ارتباط فی مابین طراح و ایده پرداز
• ضرورت آگاهی کارفرما به حضور طراح
• بسته بندی نامناسب
• عدم تیم سازی صحیح و شکست تیم ها
• کم شدن تقاضا برای سفر از جانب جامعه(فهم درستی از کارکردهای سفر وجود ندارد)
• پیدا نکردن بازار فروش متداوم
• وجود بازار چین(قدرت رقبا)
• عدم تبلیغات مناسب
• عدم آشنایی مردم به کسب و کار اینترنتی
• عدم ارتباط بین راهنمایان و مسافران
• نبود بازار و بنگاه هنری که هنر به قیمت واقعی دیده شود
• نیاز به ایجاد شب های هنری
• عدم توانایی تشخیص صنایع دستی فیک و اصل توسط خریداران
• عدم وجود فروشگاه های زنجیره ای صنایع دستی

نیاز به برطرف نمودن نیازهای فردی و اجتماعی اقشار درگیر حوزه صنایع دستی در تولید، توزیع، ارائه و فروش علاوه بر صادرات فرهنگ بایستی یاد آور شد که تنها کیفیت و برند شدن نمیتواند باعث فروش کالای صنایع دستی شود مگر اینکه در کنار آن بتوان انگیزه های دیگری را ایجاد کرد.

بعنوان نمونه، محصولات صنایع دستی زندان مرکزی مشهد؛ کدام یک از حاضرین رویداد اخیر، این کالا ها را زینت دفتر کار یا منزل شان نموده اند؟!

یا دست ساخته های زنان سرپرست خانوار منطقه پنجتن و التیمور و قلعه خیابان را…؟

یا تاملی داشته باشیم بر هزاران روستایی که چراغشان خاموش مانده و هنرهای بی مانندشان رو به افول است…! اینها گوشه ای از نکات پر اهمیتی است که باید در نگاه دلسوزان این صنعت دیده شود تا بتوانیم به توسعه حقیقی صنایع دستی واقف شویم.

همچنین در دوره کنونی دیگر ظاهر کالا، تبلیغات، برند … به تنهایی نمی تواند خاستگاه مردم را برانگیزد. در فضای حاضر مردم به دنبال آنند که در کالای مورد نظرشان، آینده، آرزو، خاطره … یا خاستگاه شان را ببینند و در آن تکثیر شوند.

در واقع دست معجزه گر همه دلسوزان صنایع دستی بایستی به گونه ای کارآفرینانه بتواند اندیشه اتاق فکرها و طراحان را در بستر کارآفرینی به شتاب تجاری سازی بدل نماید.

بعنوان دغدغه مندان حوزه صنایع دستی و سوغات امیدواریم دایره دوستداران و دلسوزان صنایع دستی گسترده تر و عملکردی تر شود.

تقویم اجرایی روز اول

• افتتاحیه و سخنرانی مسئولین
• برگزاری کارگاه کسب و کار
• تقسیم بندی و تمرین شبکه سازی
• برگزاری کارگاه تاب آوری در کسب و کارهای خلاق
• ناهار و نماز
• اجرای گروه آئینی فرفه
• فعالیت تیم ها در حوزه شناخت و کشف مسئله
• شناخت و کشف پتانسیل های حوزه های مختلف صنایع دستی

تقویم اجرایی روز دوم

• مراسم واگشایی کارگاه در روز دوم
• برگزاری کارگاه نحوه ارائه طرح به سرمایه گذاران
• برگزاری کارگاه برندینگ و هویت دیداری در توسعه صنایع دستی
• فعالیت تیم ها
• ایجاد شبکه های تعاملی و فنی بین کسب و کارها
• برگزاری کارگاه دیجیتال مارکنیگ
• فعالیت تیم ها
• برگزاری کارگاه نقش بسته بندی در توسعه کسب و کار های حوزه هنر و صنایع دستی
• فعالیت تیم ها
• تقدیر از دست اندرکاران و مربیان
• مراسم اختتامیه
• عکس یادگاری

منبع: رویداد ملی شتابدهی به شـبـکه‌سـازی صنایع دستی و سوغـات